Скачать с ютуб بحث عقل، ویژگیهای انسان عاقل، نیم عاقل، نادان و زیرک در اندیشهٔ مولانا - از زبان ایرج شهبازی в хорошем качестве

بحث عقل، ویژگیهای انسان عاقل، نیم عاقل، نادان و زیرک در اندیشهٔ مولانا - از زبان ایرج شهبازی

فایل صوتی : https://drive.google.com/file/d/1s3xx... -------------------------------------- اینجا به نظر من بهترین داستانی که میشود برای عقل مثال زد داستان صیادان و سه ماهی است. ویژگی های انسان عاقل: ۱ - انسان عاقل اهل تقلید نیست. ۲ - انسان عاقل در نشانه های ظاهری گرفتار نمیشود. ۳ - انسان عاقل به کسی نیاز ندارد. ۴ - انسان عاقل خود دوست است بدون خودخواهی. ۵ - انسان عاقل توانایی خطر کردن را دارد. ۶ - انسان عاقل با هوشیاری تمام خطر های آینده را پیش بینی میکند. ۷ - انسان عاقل همتی بلند دارد . اسیر هدفهای کوچک نمیشود. ۸ - انسان عاقل برای تصمیم گیری خیلی فکر میکند و دمدمی مزاج نیست. ۹ - انسان عاقل بعد از تصمیم رنج های سرراه هدف را تحمل میکند. ۱۰ - انسان عاقل نیروی ضبط و درک دارد . ۱۱ - انسان عاقل به شهوت و توهم و گمان تکیه نمیکند. ۱۲ - انسان عاقل در هنگام مشکلات و سختی ها شاد و خندان است. 13- انسان عاقل نهایتا به نیستی رو دارد نه به هستی. ... ویژگی های انسان نیم عاقل: ۱- انسان نیم عاقل در برزخ زندگی میکند و تکلیفش با خودش روشن نیست. ۲- انسان نیم عاقل جهل ساده دارد، نمی داند ولی می پذیرد که نمی داند. ۳- انسان نیم عاقل فرصت های زیادی را از دست میدهد ولی وقتی به خودش آمد برای گذشته حسرت نمی خورد و تلاش میکند که آینده را بسازد. ۴- انسان نیم عاقل می فهمد که به تنهایی نمی تواند بر مشکلات فائق آید بنابراین به یک انسان عاقل اعتماد میکند و به دنبال آن راه را پیدا میکند. ... ویژگی های انسان نادان: ۱- انسان نادان عموما غمگین و ناراحت است. چون مسائل را خوب تجزیه و تحلیل نمی کند و خوب برنامه ریزی نمیکند. ۲- جاهل توهم کمال دارد و علم خودش را کامل میداند. آنکس که بداند و بداند که بداند اسب طرب از گنبد گیتی بجهاند آنکس که نداند و بداند که نداند لنگان خرک خویش به منزل برساند آنکس که نداند و نداند که نداند در جهل مرکب ابدالدهر بماند ۳- انسان جاهل به دنبال ذوق حال میرود و مصلحت خودش را فدای خوشایند خود میکند. در نتیجه سود کوتاه مدت را بر سود و لذت بلند مدت ترجیح میدهد. ۴- انسان جاهل به شیوه درست انجام دادن کارها توجه نمی کند. (داستان کنیزک و الاغ) ۵- انسان جاهل از گذشته خودش درس نمی گیرد چون فراموش کار است و نیروی ضبط و ثبت ندارد. ( مثال: پروانه و آتش - سگها در زمستان ) ۶- انسان نادان ریشه های غم و اندوه خود را تحلیل نمی کند. ( داستان خار و دم الاغ ) ۷- انسان جاهل مسئولیت زندگی خود را به عهده نمیگیرد. زمانی که خطایی میکند و شکست و ناکامی تجربه میکند به دنبال مقصر هایی میگردد که گناه را به گردن دیگری بی اندازد. ( اصطلاحا فرافکنی میکند.) از جمله چیزهایی که فرافکنی میکند، بخت و سرنوشت و تقدیر است. ۸- انسان نادان ناسپاس است و اهل قدردانی و سپاس نیست. ۹- انسان نادان مهر و شفقت ندارد و اهل دوست داشتن دیگران نیست. مردان جاهل بر همسرانشان پیروز میشوند و انسانهای عاقل مغلوب همسرانشان میشوند. ( نشانه عقل یک مرد زن ذلیل بودن است. ) به خاطر اینکه زن زیباست و لطیف و اهل محبت است و این عقل است که محبت را میشناسد و به همین خاطر انسان جاهل با زنش وحشیانه و زشت و بد برخورد میکند. 10- انسان جاهل زندگی آشفته و ناآرامی دارد. 11- انسان جاهل به استثناهای زندگی و نوادر دل خوش میکند. قانون این است که اگر درست زندگی کنی و خوب فکر کنی نتیجه خوب خواهی گرفت. انسان نادان بر روی استثناها قاعده سازی میکند ولی انسان عاقل روی قانون های هستی برنامه ریزی میکند. قانون هستی: هر چه بکاری همان را درو میکنی. ۱۲- انسان جاهل پیمان شکن است. به خاطر فراموشکار بودن. ... عاقل آن باشد که او با مشعله‌ست او دلیل و پیشوای قافله ست پیرو نور خودست آن پیش‌رو تابع خویشست آن بی خویش رو مؤمن خویشست و ایمان آورید هم بدان نوری که جانش زو چرید دیگری که نیم عاقل آمد او عاقلی را دیدهٔ خود داند او دست در وی زد چو کور اندر دلیل تا بدو بینا شد و چست و جلیل و آن خری کز عقل جو سنگی نداشت خود نبودش عقل و عاقل را گذاشت ره نداند نه کثیر و نه قلیل ننگش آید آمدن خلف دلیل می‌رود اندر بیابان دراز گاه لنگان آیس و گاهی بتاز شمع نه تا پیشوای خود کند نیم شمعی نه که نوری کد کند نیست عقلش تا دم زنده زند نیم‌ عقلی نه که خود مرده کند مردهٔ آن عاقل آید او تمام تا برآید از نشیب خود به بام عقل کامل نیست خود را مرده کن در پناه عاقلی زنده سخن زنده نی تا همدم عیسی بود مرده نی تا دمگه عیسی شود جان کورش گام هر سو می‌نهد عاقبت نجهد ولی بر می‌جهد ... عقل می‌گفتش حماقت با توست با حماقت عقل را آید شکست عقل را باشد وفای عهدها تو نداری عقل رو ای خربها عقل را یاد آید از پیمان خود پردهٔ نسیان بدراند خرد چونک عقلت نیست نسیان میر تست دشمن و باطل کن تدبیر تست از کمی عقل پروانهٔ خسیس یاد نارد ز آتش و سوز و حسیس چونک پرش سوخت توبه می‌کند آز و نسیانش بر آتش می‌زند ضبط و درک و حافظی و یادداشت عقل را باشد که عقل آن را فراشت چونک گوهر نیست تابش چون بود چون مذکر نیست ایابش چون بود این تمنی هم ز بی‌عقلی اوست که نبیند کان حماقت را چه خوست آن ندامت از نتیجهٔ رنج بود نه ز عقل روشن چون گنج بود ... دلایل نکوهش مولانا از زیرکی ناپسند: ۱- انسان زیرک دانشش را صرف گول زدن دیگران میکند. ۲- انسان زیرک فروتنی و نیاز و افتادگی را رها میکند و به دنبال غرور و ناز و تکبر میرود. دائما احساس خودبرتربینی دارد. ۳- انسان زیرک به خاطر باهوش بودنش جاهایی که لازم است حقایق هستی را آنطور که میل دارد تفسیر میکند تا به میل خود برسد. -------------------------------------- منبع : کانال رسمی ایرج شهبازی استادیار دانشگاه تهران، موسسه لغت نامه دهخدا موضوع : مولانا و معمای عقل ایرج شهبازی